Thị Trường Chứng Khoán Nhật Bản Đang Bùng Nổ – Liệu Lần Này Có Khác?

Biểu đồ Nikkei 225: 1989 - 2025

Source: TradingView. Tất cả các chỉ số đều là tổng lợi nhuận tính bằng đô la Mỹ. Hiệu suất trong quá khứ không phải là chỉ báo đáng tin cậy cho hiệu suất trong tương lai. Dữ liệu tính đến ngày 1 tháng 7 năm 2025.

Điều gì thú vị là gì? Trong suốt phần lớn 30 năm qua, hầu như không ai nói về cổ phiếu Nhật Bản trừ khi là để nhắc đến cái bong bóng khổng lồ vào những năm 1980. Kể từ đó, Nikkei hầu như chỉ trôi dạt – một vài năm tăng, nhiều năm giảm, và cảm giác chung là toàn bộ thị trường chỉ... bị kẹt lại.

Nhưng bây giờ? Một điều gì đó đã thay đổi. Vào đầu năm 2025, Nikkei 225 đã âm thầm vượt qua mốc 40,000. Đó chỉ là một con số, nhưng một con số mang theo nhiều gánh nặng. Đó là đỉnh nổi tiếng của năm 1989, một biểu tượng của sự thái quá và sự sụp đổ. Vì vậy, khi chỉ số cuối cùng vượt qua con số này, mọi người bắt đầu chú ý – không chỉ vì tiêu đề, mà vì lần này, thị trường dường như thực sự có động lực đằng sau.

Ảnh Hưởng Của Yen: Cơn Gió Hỗ Trợ Hay Ảo Giác?

Bạn không cần phải tìm kiếm quá xa để tìm một trong những lý do lớn nhất cho sự tăng trưởng của thị trường Nhật Bản – đó là đồng tiền. Đồng yen đã rơi tự do. Vào đầu năm 2025, yen dao động gần mức 160 so với đô la, mức mà các nhà giao dịch chưa thấy từ những năm 90. Điều này là tin xấu nếu bạn là một hộ gia đình Nhật Bản đang mua thực phẩm hay thiết bị điện tử nhập khẩu. Nhưng đối với các nhà xuất khẩu? Đây là một món quà lớn.

Chẳng hạn như Toyota. Công ty này bán xe trên khắp thế giới, nhưng nó ghi nhận phần lớn doanh thu của mình bằng yen. Vì vậy, khi đồng tiền yếu đi, doanh thu từ nước ngoài tăng vọt. Những con số mới nhất của Toyota cho thấy lợi nhuận hoạt động tăng 78% – không phải tất cả đều do đồng tiền, nhưng chắc chắn là có tác dụng. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) của nó đã tăng lên khoảng 12%, từ 9% chỉ vài năm trước. Đây là một sự thay đổi có ý nghĩa, đặc biệt đối với một công ty thường khá bảo thủ trong việc sử dụng vốn.

Hơn Cả Đồng Tiền: Một Cuộc Cách Mạng Doanh Nghiệp Im Lặng

Mọi người đều đang nói về đồng yen, nhưng thực sự, câu chuyện thú vị hơn có thể là những gì đang xảy ra trong các phòng họp của các công ty Nhật Bản. Đó là nơi thay đổi thực sự đang diễn ra.

Sở Giao Dịch Chứng Khoán Tokyo đã bắt đầu tạo áp lực thực sự lên các công ty niêm yết để làm nhiều hơn với vốn của họ – sử dụng nó thông minh hơn, ngừng tích trữ tiền mặt, và thực sự suy nghĩ về lợi tức cho cổ đông. Loại áp lực này trước đây không được coi trọng, nhưng gần đây? Nó đang có tác dụng.

Ngày càng có nhiều công ty mua lại cổ phiếu, tăng cổ tức, và cắt giảm những hoạt động cồng kềnh mà lẽ ra phải được giải quyết từ lâu. Nó không phải là một thay đổi mang tính kịch tính, nhưng nó là điều có thể nhận thấy.

Hãy lấy Sony làm ví dụ. Công ty này đang dần dần tái cấu trúc. Bộ phận giải trí đã lấy lại sinh khí, PlayStation vẫn mạnh mẽ, và công ty đã tăng cổ tức ba năm liên tiếp. Công ty này vẫn giữ hơn 20 tỷ đô la tiền mặt, điều này không phải là con số nhỏ. Và mặc dù có tất cả các thay đổi đó, nó vẫn đang giao dịch ở mức khoảng 22 lần lợi nhuận kỳ vọng – không phải là quá cao so với tiêu chuẩn toàn cầu.

Tiếp theo là Fast Retailing – nhóm đứng sau Uniqlo. Tăng trưởng ở Nhật Bản đã có phần chậm lại, nhưng họ đang có những tiến bộ thực sự ở nước ngoài, đặc biệt là ở Đông Nam Á và Ấn Độ. Biên lợi nhuận đang cải thiện ở nước ngoài, và tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đã vượt qua 14%. Họ không phải là công ty quá nổi bật, nhưng các khoản chi trả cho cổ đông rõ ràng đang trở thành ưu tiên hơn.

Tạm Biệt, Sự Giảm Phát

Thay đổi ít được bàn đến hơn là sự trở lại của lạm phát – không quá nóng, không quá lạnh. Trong nhiều thập kỷ, Nhật Bản đã vật lộn với tình trạng giảm phát: giá cả giảm khiến cả người tiêu dùng và doanh nghiệp không muốn chi tiêu hay đầu tư. Nhưng hôm nay, lạm phát cơ bản giữ ở mức khoảng 2%, điều này được coi là lành mạnh theo tiêu chuẩn của hầu hết các ngân hàng trung ương. Điều này cho phép các công ty tăng giá mà không làm giảm nhu cầu và đóng góp vào sự tăng trưởng ổn định của lợi nhuận.

Định Giá: Một Cơ Hội Hấp Dẫn So Với Mỹ?

Cổ phiếu Nhật Bản cũng trông hấp dẫn từ góc độ định giá. Nikkei 225 hiện đang giao dịch ở mức khoảng 15 lần lợi nhuận kỳ vọng, điều này rẻ hơn nhiều so với S&P 500, hiện đang ở mức khoảng 20 lần. Khoảng cách này đã thu hút sự chú ý của các quỹ toàn cầu. Vốn đang đổ vào các quỹ ETF tập trung vào Nhật Bản, và các tổ chức lớn hiện nay đang vượt quá thị trường này lần đầu tiên trong nhiều năm.

Quyết định của Warren Buffett tăng tỷ lệ nắm giữ của mình trong một số công ty thương mại lớn của Nhật Bản chỉ càng củng cố thêm câu chuyện: Nhật Bản không còn là yếu tố bị bỏ qua trong các danh mục đầu tư toàn cầu.

Rủi Ro Quen Thuộc Vẫn Tiềm Ẩn

Tất cả những điều này không có nghĩa là sự tăng trưởng này chắc chắn sẽ kéo dài. Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) đang dần thắt chặt chính sách, và nếu việc tăng lãi suất diễn ra quá nhanh để ổn định đồng yen, các cổ phiếu có thể dao động. Sự phục hồi mạnh mẽ của đồng tiền cũng có thể làm giảm lợi nhuận của các nhà xuất khẩu.

Nhật Bản gắn liền với nền kinh tế Trung Quốc, và bất kỳ sự chậm lại nào thêm ở đó có thể ảnh hưởng đến nhu cầu đối với hàng hóa và dịch vụ của Nhật Bản. Thêm vào đó, các căng thẳng địa chính trị ở châu Á – đặc biệt là xung quanh Đài Loan – có thể ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư.

Nhưng, những rủi ro này không phải là mới. Điều khác biệt hôm nay là công tác chuẩn bị nội bộ: bảng cân đối tài chính nhẹ nhàng hơn, quản lý vốn tốt hơn và sự tham gia của cổ đông nhiều hơn.

Kết Luận Cuối Cùng

Thị trường chứng khoán Nhật Bản đã tăng cao như thế này trước đây – nhưng cuối cùng lại giảm trở lại. Tuy nhiên lần này, sự tăng trưởng có vẻ bắt nguồn từ sự thay đổi sâu sắc hơn. Các công ty mạnh mẽ hơn, minh bạch hơn và phù hợp hơn với lợi ích của cổ đông. Lạm phát không còn là cản trở. Và các nhà đầu tư toàn cầu đang chú ý đến điều đó.

Dù đây có phải là sự khởi đầu của một thị trường tăng trưởng kéo dài hay không, vẫn cần thời gian để xem. Nhưng nếu bạn đã bỏ qua Nhật Bản trong vài thập kỷ qua, có thể đã đến lúc để nhìn lại khu vực này.